تجارت الكترونيكي مفاهيم و شاخص‌هاي آن

تعامل بين فناوري و فرايند كسب و كار، كليد فهم اثراتي است كه تجارت الكترونيكي بر معاملات اقتصادي و در نهايت بر كل اقتصاد مي‌تواند داشته باشد. آنچه تجارت الكترونيكي را از تجارت به روش سنتي متمايز مي‌كند، اساساً روش يا مسيري است كه از طريق آن، اطلاعات بين خريداران و فروشندگان مبادله و پردازش مي‌شود. در تجارت الكترونيكي، اطلاعات به جاي اينكه از طريق تماس مستقيم اشخاص منتقل شود، از طريق يك شبكه ديجيتالي يا ساير كانالهاي الكترونيكي مبادله مي‌شود. تجارت الكترونيكي ممكن است يك كانال فروش، بازاريابي يا توزيع اضافي دركنار كانالهاي سنتي تجارت ايجاد نمايد و يا كالاها، خدمات و بازارهاي جديدي ايجاد كند.

تعاريفي كه در مورد تجارت الكترونيكي وجود دارد، با توجه به فعاليتها و معاملاتي كه در آنها لحاظ شده و همچنين زيرساختهاي ارتباطي كه اين فعاليتها و معاملات در آن انجام مي‌شود، متفاوت هستند. همين امر سبب شده است تا نتايج مختلفي از تحقيقات انجام شده در سطح بين‌المللي، در مورد ابعاد تأثير تجارت الكترونيكي به دست آيد. برخي تمام معاملات تجاري و مالي را كه به صورت الكترونيكي انجام مي‌شوند؛ نظير تبادل الكترونيكي داده‌ها (EDI)[1]، انتقال وجوه به صورت الكترونيكي (EFT)[2] و تمام فعاليتهاي مربوط به كارتهاي اعتباري ـ بدهي را تجارت الكترونيكي مي نامند. برخي ديگر، تجارت الكترونيكي را محدود به خرده فروشي به مصرف‌كنندگان مي‌كنند كه در آن، معامله و پرداخت بهاي كالا و خدمات از طريق اينترنت صورت مي‌گيرد. براساس يكي از اين تعاريف، تجارت الكترونيكي عبارت است از خريد و فروش كالاها، خدمات و اطلاعات از طريق شبكه‌هاي كامپيوتري از جمله اينترنت. (Turban 2002).

كشورهاي عضو OECD، تلاشهاي وسيعي را براي ارائه يك تعريف استاندارد و اندازه‌گيري تجارت الكترونيكي انجام داده‌اند. براساس معيارهاي اين كشورها كه به عنوان يك استاندارد بين‌المللي در بسياري از كشورهاي جهان به كار مي‌رود، هنگام تعريف تجارت الكترونيكي بايستي از سه بُعد شبكه‌اي (تعريف وسيع و محدود)، فرايندها و فعالان[3] به آن نگريسته شود (Unctad 2001) و نيازهاي تحقيقاتي و شاخص‌هاي لازم به صورت سه مرحله آمادگي فني[4]، شدت كاربري[5] و تأثير[6]، تقسيم‌بندي ‌شود.[7]