دیدگاه اول : واژه بهره وري عموماً با واژه كارايي جابجا به كاربرده مي شود بسياري از افراد فكر مي كنند كه هرچه كارايي بالا رود لزوماً بهره وري نيز افزايش خواهد يافت . اين موضوع لزوماً صادق نيست. بدواً بهتر است مفاهيم كارايي وبهره وري روشن وبا هم مقايسه شود.
كـارايي نسبت بازده واقعـي به دست آمده به بازدهي استاندارد وتعيين شده ( مورد انتظار)مي باشد.يا در واقع نسبت مقدار كاري كه انجام مي شود به مقداركاري كه بايد انجام شود.این مفهوم در انواع سیستم های تولید کننده خدماتی حتی در بخش دولتی نیز رایج گردیده است و حتی برای ارتقاء و بهبود بهره وری خدمات عمومی(دولتی) نظریه ها و مدلهای مختلفی ارائه شده است. لذا بهره وری در نگرش امروزی آن، چیزی فراتر از مفهوم خشک و بی روح کارائی است که فقط جنبه فنی و اقتصادی تولید را مد نظر دارد.امروزه بهره وری قبل از هر چیز یک نگرش به زندگی است.
بدین معنی که علاوه بر آنکه در همه سیستمهای تولیدی و خدماتی مطرح و مورد استفاده قرار میگیرد. حتی در زندگی خصوصی و انفرادی نیز مصداق دارد. یعنی هر فردی می تواند در کلیه فعالیتها خود به فکر استفاده بهینه از منابع و فرصتها در جهت رشد و حرکت بسوی زندگی بهتر و فردائی مناسب تر باشد. بنابراین چنانچه می بینیم این مفهوم تنها مختص و محدود به صنعت نیست بلکه بسیار فراتر از آن نیز می باشد
دیدگاه دوم : به اعتقاد برخی بهره وری را می توان با میزان فروش اندازه گیری کرده و مورد سنجش قرار داد (سود آوری - فروش) اما باید گفت : بهره وری با سودآوری یکسان نیست و نمی توان سودآوری را معادل بهره وری در نظر گرفت. یعنی بین سودآوری و بهره وری ارتباط مستقیم وجود ندارد و افزایش سود به معنای افزایش بهره وری نیست بعنوان مثال با استفاده از مکانیزم افزایش قیمت می توان سودآوری را افزایش داد حال آنکه تغییری در سطح بهره وری کارکنان حاصل نشده است و این تنها بعلت افزایش قیمت حاصل شده است. یعنی با تولید کمتر یا ثابت و قیمت بیشتر سود بیشتری بدست آمده است.
دیدگاه سوم (کاربرد اثربخشی بجای بهره وری)
گاه اثـر بخشـی و بهره وری به جای همـدیگر به کار برده می شوند. در حالیـکه اثر بخشـی فقط جزئی از بهره وری است. اثر بخشی عبارت است از درجه و میزان نیل به اهداف تعیین شده است. به بیان دیگر اثر بخشی فقط بیانگر این مطلب است که تا چه میزان تلاش انجام شده ما را به هدف نزدیکتر نموده است. در واقع اثر بخشی مرتبط با عملکرد و فراهم آوردن رضایت انسان از تلاشهای انجام شده می باشد در حالیکه این مورد یکی از اهدافی است که یک سازمان می تواند انتخاب کند و بدیهــی است کــه تحقق یک یا چند هدف به منزله بهره برداری مطلوب از منابع یا ارتقاء بهره وری نیست. بلکه چگونگی دستیابی به هدف یا به عبارت بهتر درست انجام دادن کار مهم است. بعنوان مثال می توان با صرف هزینه گزاف یا صرف وقت و نیروی کار زیاد به یک هدف مشخص مثل کسب 70% سهم بازار دست یافت ولی اگر سود عاید شده از بهره وری هم نمی تواند وجود داشته باشد. چرا که حاصل اثر بخشی به علاوه کارائی است. برای روشن تر شدن مطلب و به لحاظ اهمیت درک صحیح این مفاهیم و جلوگیری از استعمال غلط و نامناسب مفاهیم اثربخشی و بهره وری و یا کارائی لازم است که آنها را از یکدیگر متمایز کنیم.
:: برچسبها:
تعاریف فراگیر بر مفاهیم بهره وری ,